| ادگار الن پو، با آن پیشانی بلند و نگاه نافذی که از نبوغ نامتعارفش خبر میداد، طی دهههای 1830 و 1840 شهرت و جایگاهی همسنگ ستارههای راک قرن بیستم پیدا کرده بود. داستانهای گوتیک او شاهکارهایی از این گونۀ نوشتارند و شهرتش را بیش از همه وامدار خلق و تحریر آنهاست. اما قصههای معماییاش، با آن محاسبات و استدلالهای دقیق و هوشمندانۀ بازرس جنایی که مو لای درز منطقش نمیرود، اساساً اولین نمونههای داستان کارآگاهی مدرناند. درعینحال پو از شور و جنون شاعرانگی دورۀ رمانتیسم هم بیبهره نبود. او را بیش از همه به داستانهای ترسناکش میشناسند، قصههایی رازآلود، غریب و درعینحال عمیقاً گیرا با راویهایی عموماً بینام بهسان اشباحی که اینجا دیگر نه با منطق بلکه از خلال کلنجار با یأس و سرخوردگی و جنون و خوفِ مرگ مرزهای واقعیت و رؤیا، شعر و نثر، و عقل و احساس را مخدوش میکنند.
|
در زمانهای که تازه از بند توهمات عصر روشنگری رها شده بود، توجه پو به همۀ وجوه دانش بشری، از علم گرفته تا شبهعلم، و البته فهم عمیقش از تاریکترین نهانگاههای عواطف انسانی در قالب فرمهایی داستانی تجلی پیدا کرد که پیش از ظهور نویسندگان و متفکرانی مثل داستایفسکی، نیچه و فروید موجب ظهور انقلابی در عرصۀ هنر و ادبیات شد. پو در هیئت یکی از پایهگذاران داستان کوتاه و خالق داستان کارآگاهی، تأثیری ماندگار و انکارناپذیر بر ادبیات فانتزی، علمیتخیلی و حکایات افسانهای بر جا گذاشته است. بههرترتیب او ما انسانهای مدرن را با پنهانترین و تاریکترین وجوه خودمان و جامعهمان مواجه میکند، آنجا که اولین و کانونیترین احساس ما چیزی نیست جز ترس.
اخبار و مقالات مرتبط با این کتاب: